Toàn cảnh thị trường khai thác Altcoin: Lợi nhuận hay rủi ro?

Ở thời điểm những năm về trước, đào Altcoin từng là “mỏ vàng” của giới đầu tư công nghệ, mang lại nguồn thu đều đặn chỉ với vài bộ GPU và chi phí điện hợp lý. Nhưng đến nay, phần lớn miner phải đối mặt với bài toán lỗ hoặc chỉ đủ hòa vốn, đứng giữa lựa chọn tiếp tục hy vọng vào thị trường phục hồi hay chấp nhận dừng lại để cắt lỗ. 

Bài viết dưới đây của CoinMinutes sẽ chỉ ra thực trạng khai thác Altcoin hiện tại: từ cách vận hành, lợi nhuận thực tế đến những rủi ro và cơ hội phía trước để giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và khách quan nhất về ngành đào coin giữa thời điểm đầy biến động.

Toàn cảnh thị trường đào Altcoin hiện nay

Để hiểu vì sao hiệu quả đào Altcoin suy giảm, bạn cần đặt hoạt động này vào bối cảnh chung của thị trường crypto sau nhiều chu kỳ tăng - giảm.

Khai thác Altcoin là gì?

Hoạt động đào Altcoin là quá trình sử dụng sức mạnh tính toán để xác thực giao dịch và tạo block mới cho các blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận POW ngoài Bitcoin. Đổi lại, miner nhận phần thưởng là coin gốc của mạng lưới đó.

Vitalik Buterin, nhà sáng lập Ethereum, từng nói trong một buổi thảo luận rằng: “Mining không phải là cách tạo ra giá trị từ hư không mà là cách phân phối giá trị để đổi lấy bảo mật mạng lưới.”

Điều này rất quan trọng. Miner không được trả tiền vì “đào” mà vì họ cung cấp một dịch vụ cho mạng lưới. Khi giá trị mạng lưới không tăng tương xứng với chi phí bảo mật, phần thưởng dành cho miner sẽ trở nên kém hấp dẫn.

Khai thác Altcoin là dùng sức mạnh tính toán để bảo mật mạng lưới và nhận thưởng.

Quá trình đào Altcoin diễn ra như thế nào?

Khi bắt đầu đào altcoin, bạn cần hiểu rõ hashrate là gì để đánh giá hiệu suất máy đào và tiềm năng lợi nhuận của mình.Trong thực tế, đào Altcoin là một cuộc cạnh tranh liên tục. Mỗi miner tham gia đều góp hashrate vào mạng. Khi tổng hashrate tăng, độ khó tự động điều chỉnh để giữ thời gian tạo block ổn định.

• Miner sử dụng GPU, CPU hoặc đào coin bằng ASIC để giải các bài toán mật mã.

• Khi tìm được block hợp lệ, họ nhận phần thưởng khối và phí giao dịch.

• Độ khó mạng sẽ tự điều chỉnh theo số lượng người tham gia.

Nghe thì đơn giản nhưng thực tế, cuộc đua hashrate khiến lợi nhuận ngày càng bị bào mòn, đặc biệt với người đào nhỏ lẻ.

Điều này dẫn đến một hệ quả mang tính hệ thống: lợi nhuận của miner luôn có xu hướng quay về mức thấp. Andreas M. Antonopoulos từng nhận định rằng: “Mining là một thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Khi có lợi nhuận dư thừa, nó sẽ nhanh chóng bị triệt tiêu.”

Đào Altcoin còn cơ hội hay đã lỗi thời?

Đào Altcoin không hề biến mất nhưng nó không còn phù hợp với đa số cá nhân nhỏ lẻ. Sau Ethereum Merge, một lượng hashrate khổng lồ bị dồn sang các mạng nhỏ hơn, khiến sự cạnh tranh trở nên khốc liệt.

Adam Back, CEO Blockstream, từng nói: “Proof of Work không chết nhưng nó ngày càng đòi hỏi quy mô, chi phí thấp và khả năng tối ưu cao.” Điều này cho thấy đào Altcoin vẫn có cơ hội nhưng chỉ dành cho những người hiểu rất rõ mình đang làm gì.

Các hình thức khai thác Altcoin phổ biến

Nếu bạn từng bước vào thế giới đào Altcoin với kỳ vọng “cắm máy là có tiền”, thì rất có thể bạn đã trải qua cảm giác thất vọng. Không phải vì bạn làm sai mà vì thị trường crypto đã thay đổi nhanh chóng hơn rất nhiều so với chúng ta tưởng tượng. Hôm nay, khi nói về tương lai của đào Altcoin, câu hỏi không còn là có nên đào hay không mà là bạn đang đào với tâm thế nào: chạy theo lợi nhuận ngắn hạn hay chấp nhận một cuộc chơi dài hơi và nhiều đánh đổi.

Đào Altcoin giờ là cuộc chơi dài hơi, không còn lợi nhuận dễ dàng như trước.

Những Altcoin đang được khai thác nhiều nhất

Không phải Altcoin nào cũng còn đủ hấp dẫn để tiếp tục khai thác. Trên thực tế, miner ngày nay tập trung vào một số ít dự án có thanh khoản tốt màng lưới ổn định và cộng đồng đủ lớn để đảm bảo bài toán tổng vốn bỏ ra. Trước khi quyết định đào Altcoin nào, bạn cần nhìn vào những cái tên đang thu hút hashrate nhiều nhất, bởi đó thường là nơi phản ánh rõ nhất niềm tin và kỳ vọng của thị trường.

Những Altcoin được đào nhiều nhất thường phản ánh niềm tin và kỳ vọng của miner vào thị trường.

Đào Altcoin có thật sự mang lại lợi nhuận hấp dẫn?

Rất nhiều người bước vào khai thác Altcoin với kỳ vọng tạo ra dòng tiền đều đặn, thậm chí “đào coin rồi giàu dần theo thời gian”. Nhưng khi thị trường thay đổi, chi phí tăng và độ khó leo thang, câu hỏi quan trọng nhất không còn là đào được bao nhiêu coin mà là đào có còn lời hay không.

Để trả lời thẳng thắn, bạn cần nhìn vào lợi nhuận thực tế, không phải những câu chuyện thành công của quá khứ. 

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận

Lợi nhuận từ đào Altcoin không đến từ may mắn. Nó là kết quả của một phép tính kinh tế khá khắc nghiệt, trong đó vốn thường tăng nhanh hơn doanh thu.

Yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất là giá điện. Với miner cá nhân, điện sinh hoạt thường cao hơn nhiều so với điện công nghiệp. Khi giá Altcoin đi ngang hoặc giảm, tiền điện ngay lập tức trở thành gánh nặng.

Tiếp theo là độ khó và hashrate mạng lưới. Khi nhiều người cùng đổ vào đào một coin, phần thưởng mỗi máy nhận được sẽ giảm. Đây là lý do vì sao nhiều Altcoin “đào ngon” chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn.

Ngoài ra còn có:

• Khoản vốn phần cứng ban đầu.

• Khấu hao thiết bị theo thời gian.

• Phí khác: pool, bảo trì, làm mát.

Adam Back (CEO Blockstream) từng nhận định rằng: "Mining luôn di chuyển về nơi có chi phí thấp nhất, đặc biệt là điện năng". Nhận định này phản ánh đúng thực tế hiện nay: miner nào không kiểm soát được mức tiêu thụ điện sẽ rất khó duy trì lợi nhuận lâu dài.

Một ví dụ điển hình là các miner nhỏ lẻ ở châu Âu phải tắt máy hàng loạt trong giai đoạn giá điện tăng cao, trong khi các trang trại tại Trung Á hoặc Bắc Mỹ vẫn tiếp tục hoạt động nhờ lợi thế chi phí.

Phân tích ROI thực tế từ các dự án đào Altcoin

Nếu nhìn lại giai đoạn 2017-2021, không ít miner đạt ROI chỉ trong vài tháng. Nhưng bối cảnh hiện tại đã hoàn toàn khác.

Sau khi Ethereum chuyển sang Proof of Stake, những thợ đào coin bằng GPU tràn sang các Altcoin khác, khiến độ khó tăng mạnh. Trong khi đó, giá của phần lớn Altcoin không tăng tương ứng.

Thực tế phổ biến hiện nay là:

• ROI kéo dài 18-36 tháng, thậm chí lâu hơn.

• Nhiều mô hình chỉ hòa vốn nếu giá coin không tăng.

• Lợi nhuận phụ thuộc lớn vào chu kỳ thị trường.

ROI đào Altcoin hiện nay dài, lợi nhuận thấp và phụ thuộc chu kỳ thị trường.

So sánh lợi nhuận giữa đào Altcoin và các hình thức đầu tư crypto khác

Đặt đào Altcoin cạnh các hình thức khác như mua spot, staking hay DCA, bạn sẽ thấy rõ sự khác biệt về rủi ro và dòng tiền.

Đào Altcoin có ưu điểm là:

• Không cần mua coin trực tiếp theo giá thị trường.

• Có thể tạo dòng coin đều theo thời gian.

• Phù hợp với người có sẵn hạ tầng.

Tuy nhiên, nhược điểm cũng rất rõ:

• Chi phí cố định cao.

• Phụ thuộc nhiều vào giá điện và thị trường.

• Tính linh hoạt thấp hơn so với mua bán coin.

Naval Ravikant từng nói rằng: “Lợi nhuận lớn thường đến từ đòn bẩy trí tuệ, không phải đòn bẩy vật chất”. Trong crypto, điều này thường đúng với những người chọn chiến lược đầu tư linh hoạt thay vì khóa vốn vào phần cứng.

Với nhiều người, mua Altcoin khi thị trường tạo đáy đôi khi mang lại hiệu quả tốt hơn so với đào liên tục trong giai đoạn khó khăn.

Thực trạng hiệu quả đào Altcoin hiện nay

Hiệu quả khai thác Altcoin trong giai đoạn hiện tại đang chịu nhiều áp lực hơn so với các chu kỳ trước. Thị trường đã rời xa thời kỳ “đào là có lãi” và bước vào giai đoạn mà mining trở thành một bài toán kinh tế phức tạp.

Lợi nhuận đào Altcoin sụt giảm mạnh so với các năm trước

Một trong những thay đổi lớn nhất là lợi nhuận đào Altcoin giảm mạnh so với các chu kỳ trước. Sau khi Ethereum chuyển sang Proof of Stake, các thợ đào không thể đào ETH, lượng lớn hashrate GPU dồn sang các Altcoin khác, khiến phần thưởng bị chia nhỏ.

Nhiều miner chia sẻ rằng:

• Trước đây đào đủ trả điện và còn dư.

• Hiện tại chỉ hòa vốn hoặc lỗ nhẹ.

• Lợi nhuận phụ thuộc rất lớn vào biến động giá.

Vitalik Buterin cũng nhận định: "Mining chỉ thực sự bền vững khi phần thưởng đủ lớn để khuyến khích bảo mật mạng lưới". Với nhiều Altcoin hiện nay, phần thưởng đó đơn giản là không còn đủ hấp dẫn.

Chi phí khai thác tăng cao, bào mòn hiệu quả đào Altcoin

Song song với lợi nhuận giảm, phí đào Altcoin lại không ngừng tăng. Điện năng, phần cứng, phí làm mát và bảo trì đều trở thành gánh nặng lớn hơn so với trước.

Thực tế mà nhiều miner đang đối mặt:

• Giá điện tăng làm lợi nhuận bị bào mòn nhanh.

• GPU cũ kém hiệu quả, GPU mới khó hoàn vốn.

• Thời gian ROI kéo dài và thiếu chắc chắn.

Adam Back, CEO Blockstream cho rằng: "Mining sẽ luôn dịch chuyển về nơi có chi phí thấp nhất". Điều này giải thích vì sao các miner cá nhân ngày càng khó cạnh tranh nếu không có lợi thế về điện hoặc quy mô.

Chi phí khai thác tăng cao đang làm lợi nhuận đào Altcoin ngày càng suy giảm.

Cạnh tranh khốc liệt và độ khó khai thác tăng ảnh hưởng đến thu nhập

Cũng như đào Bitcoin, khi ngày càng nhiều người tham gia đào Altcoin, độ khó mạng lưới liên tục điều chỉnh tăng, khiến cùng một cấu hình máy nhưng thu nhập giảm dần theo thời gian.

Thực trạng phổ biến hiện nay:

• Hashrate tăng nhanh hơn giá coin.

• Thu nhập mỗi ngày giảm dù máy vẫn chạy.

• Pool đào đông khiến phần thưởng bị chia nhỏ.

Rủi ro lớn nhất của hoạt động đào Altcoin

Nếu lợi nhuận là mặt sáng thì rủi ro chính là phần “bóng tối” mà rất nhiều người đào Altcoin chỉ nhận ra khi đã đi quá xa. Đáng nói là phần lớn rủi ro này không đến từ kỹ thuật mà đến từ thị trường, con người và các quyết định quản trị sai lầm. Vậy rủi ro của quá trình đào coin là gì?

Giá Altcoin biến động mạnh

Một nhà đầu tư mua Altcoin có thể chọn thời điểm vào và ra. Miner thì không. Khi bạn đã bật máy, bạn bước vào một vị thế mà giới tài chính gọi là forced exposure - tiếp xúc bắt buộc với tài sản.

Paul Tudor Jones, nhà quản lý quỹ nổi tiếng cũng đưa ra ý kiến rằng: “Don’t focus on making money, focus on protecting what you have.”

Miner làm điều ngược lại. Họ thường hy sinh khả năng bảo toàn vốn để theo đuổi kỳ vọng lợi nhuận trong tương lai. Khi giá Altcoin giảm sâu, họ không thể “cắt lỗ” theo nghĩa thông thường, vì máy vẫn phải chạy hoặc phải bán lỗ phần cứng.

Điều này khiến đào Altcoin trở thành một hình thức đầu tư đòn bẩy cảm xúc, nơi bạn liên tục tự thuyết phục bản thân rằng “chỉ cần thị trường quay lại”.

Altcoin chết hoặc dev bỏ dự án

Một trong những rủi ro nghiêm trọng nhất khi đào Altcoin là rủi ro dự án. Không giống Bitcoin hay Ethereum, rất nhiều Altcoin phụ thuộc gần như hoàn toàn vào đội ngũ phát triển. Có không ít trường hợp:

• Dev ngừng cập nhật.

• Cộng đồng tan rã.

• Sàn hủy niêm yết vì thanh khoản thấp.

Khi đó, coin bạn đào được có thể không bán được hoặc gần như vô giá trị, bất kể bạn đã bỏ ra bao nhiêu công sức và chi phí. Naval Ravikant từng nói một câu rất đáng suy ngẫm: “Technology is neutral. Incentives decide everything.” Nếu incentive của dev và cộng đồng không còn màng lưới cũng khó tồn tại lâu dài.

Altcoin có thể trở nên vô giá trị nếu dev bỏ dự án và cộng đồng tan rã.

ASIC hóa loại bỏ miner nhỏ

Rất nhiều Altcoin khởi đầu với lời hứa “chống ASIC” để bảo vệ miner nhỏ lẻ. Nhưng lịch sử cho thấy: khi lợi nhuận đủ lớn, ASIC gần như luôn xuất hiện. Khi đó nhưng người đào coin bằng CPU hoặc GPU gần như không còn khả năng cạnh tranh. Phí trên mỗi đơn vị hashrate của ASIC thấp hơn rất nhiều, khiến lợi nhuận của miner nhỏ lẻ bị bóp nghẹt.

Thay đổi thuật toán bất ngờ

Một số Altcoin chọn cách thay đổi thuật toán để chống ASIC. Tuy nhiên, điều này lại tạo ra một rủi ro khác: phần cứng của miner có thể trở nên lỗi thời chỉ sau một bản update. Không ít miner từng đầu tư mạnh vào GPU hoặc ASIC cho một thuật toán cụ thể nhưng sau đó buộc phải bán tháo khi mạng lưới thay đổi cơ chế đào. Đào coin trên đám mây (Cloud mining) cũng gặp tình trạng tương tự và dễ bị lừa đảo.

Pháp lý và chi phí điện

Ở nhiều quốc gia, khai thác tiền mã hóa vẫn nằm trong “vùng xám” pháp lý. Việc thay đổi chính sách điện, thuế hoặc quy định có thể khiến hoạt động đào Altcoin trở nên kém hiệu quả chỉ sau một quyết định hành chính.

Elon Musk từng khiến thị trường mining toàn cầu rung chuyển chỉ bằng một tweet về năng lượng và Bitcoin. Điều đó cho thấy mining nhạy cảm thế nào với yếu tố bên ngoài.

Chiến lược khai thác Altcoin hiệu quả & an toàn hơn

Những miner tồn tại lâu dài thường không phải người có dàn máy lớn nhất mà là người kiểm soát rủi ro tốt nhất. Dưới đây là những chiến lược được CoinMinutes tổng hợp từ kinh nghiệm thực tế của cộng đồng.

Đào và bán ngay để trả điện

Đây là chiến lược cơ bản nhất nhưng lại thường bị xem nhẹ. Rất nhiều người đào Altcoin với tư duy “đào xong là giữ”, vô tình biến mình thành một nhà đầu tư bắt buộc phải chịu toàn bộ biến động giá.

Thực tế, phí điện, bảo trì và khấu hao là những khoản chắc chắn phải trả, bất kể thị trường tăng hay giảm. Việc bán một phần Altcoin ngay khi đào được giúp bạn:

• Giảm áp lực tài chính.

• Tránh tâm lý gồng lỗ kéo dài.

• Giữ cho hoạt động khai thác không phụ thuộc hoàn toàn vào giá coin.

Chỉ hold phần lợi nhuận

Giữ toàn bộ Altcoin đào được là một dạng đặt cược một chiều. Khi thị trường đi ngược kỳ vọng, bạn vừa mất giá tài sản, vừa tiếp tục gánh chi phí.

Chiến lược hợp lý hơn là tách bạch rõ ràng:

• Phần coin đủ để trang trải phí: bán.

• Phần coin còn lại: coi là lợi nhuận và có thể hold.

Cách tiếp cận này giúp bạn chuyển từ tâm thế “đào để sống sót” sang “đào để có lựa chọn”. Bạn không còn bị buộc phải bán đúng đáy chỉ vì cần tiền điện và cũng không bị áp lực phải gồng khi thị trường xấu. Nhiều miner lâu năm chia sẻ rằng, lợi nhuận thật sự đến từ kỷ luật, không phải từ việc chọn đúng coin.

Chỉ bán coin để trả chi phí, phần còn lại giữ làm lợi nhuận để giảm rủi ro và giữ kỷ luật.

Theo dõi sát hashrate và độ khó

Hashrate và độ khó là hai chỉ số phản ánh mức độ cạnh tranh trong mạng lưới. Nhưng rất nhiều người đào Altcoin chỉ nhìn vào giá, bỏ qua hai yếu tố này. Khi hashrate tăng nhanh, lợi nhuận thường giảm trước cả khi bạn kịp nhận ra. Điều này xảy ra vì:

• Dòng vốn mới đổ vào.

• Nhiều miner chuyển coin.

• Cơ hội bị san phẳng rất nhanh.

Việc theo dõi các chỉ số này giúp bạn nhận biết khi nào:

• Coin đang trở nên quá đông người đào.

• Lợi nhuận tiềm năng đã bị thị trường “ăn trước”.

Thay vì đào một coin vì nó “đang hot”, miner có kinh nghiệm sẽ đào vì nó chưa bị chú ý.

Luôn so sánh: đào hay mua Altcoin?

Đây là câu hỏi sống còn nhưng lại ít người tự hỏi mình. Rất nhiều miner đầu tư hàng trăm triệu vào phần cứng mà không bao giờ ngồi xuống so sánh: “Nếu số tiền này dùng để mua Altcoin thì sao?”

Trong nhiều giai đoạn thị trường, mua Altcoin trực tiếp:

• Ít rủi ro vận hành hơn.

• Linh hoạt hơn trong quản trị vốn.

• Không bị ràng buộc chi phí cố định.

Chiến lược khôn ngoan không phải là luôn đào mà là luôn đặt đào Altcoin lên bàn cân với các lựa chọn khác. Khi đào không còn lợi thế, dừng lại không phải thất bại mà là một quyết định đầu tư hợp lý.

Tương lai của ngành công nghiệp đào Altcoin

Tương lai của đào Altcoin sẽ không biến mất nhưng rõ ràng không còn là cuộc chơi dễ dàng. Thị trường đang bước vào giai đoạn sàng lọc, nơi chỉ những mô hình khai thác hiệu quả và hợp lý về chi phí mới có thể tồn tại lâu dài.

"Proof of Work chỉ thực sự phù hợp với những blockchain có giá trị đủ lớn để chi trả cho bảo mật mạng lưới". Nhiều Altcoin nhỏ sẽ buộc phải rời bỏ cơ chế đào vì không tạo ra đủ giá trị để duy trì mining.

Hệ quả dễ thấy là:

• Số lượng Altcoin có thể khai thác sẽ giảm.

• Những mạng lưới còn tồn tại thường ổn định hơn.

• Cơ hội ít hơn nhưng rõ ràng hơn cho miner.

Hoạt động đào Altcoin cũng đang chuyển dần sang mô hình chuyên nghiệp. Các trang trại đào lớn, có lợi thế về điện năng và quản lý, ngày càng chiếm ưu thế so với miner cá nhân.

Đào Altcoin trong giai đoạn tới sẽ phù hợp hơn với:

• Người có điện giá rẻ và ổn định.

• Người đào quy mô lớn.

• Người tiếp cận mining với tư duy dài hạn.

Tương lai đào Altcoin sẽ thu hẹp nhưng bền vững hơn, chỉ phù hợp với những miner chuyên nghiệp

Hoạt động đào Altcoin đã đi qua giai đoạn dễ dàng nhất. Những năm tháng “cắm máy là có lãi” gần như đã trở thành ký ức của các chu kỳ trước. Thực tế hiện tại cho thấy mining không còn là hoạt động mang tính đại trà mà là một quyết định đòi hỏi hiểu biết sâu về chi phí, rủi ro và bối cảnh thị trường.

CoinMinutes mang đến phân tích độc lập, dữ liệu đáng tin cậy cũng như góc nhìn chuyên sâu, cẩm nang Altcoin và thị trường crypto. Theo dõi để đưa ra quyết định dựa trên hiểu biết, không cảm xúc.