Vitalik Buterin Cảnh Báo: Worldcoin Đe Dọa Quyền Ẩn Danh Internet

Vitalik Buterin cảnh báo mô hình định danh số như Worldcoin có thể xóa sổ quyền ẩn danh Internet, tạo tiền đề cho giám sát sinh trắc học quy mô toàn cầu và mất kiểm soát dữ liệu cá nhân.

Vitalik Buterin: “Một danh tính duy nhất có thể chấm dứt quyền ẩn danh của Internet”

Vitalik Buterin - đồng sáng lập Ethereum - vừa công bố một bài viết sâu sắc, thẳng thắn bày tỏ quan ngại về xu hướng phát triển các hệ thống định danh số kiểu "mỗi người một ID" như Worldcoin (nay đổi tên thành World).

Trong bối cảnh định danh số đang trở thành xu hướng toàn cầu, đặc biệt khi được tích hợp cùng công nghệ Zero-Knowledge Proof (ZKP) để bảo vệ quyền riêng tư, Vitalik vẫn giữ quan điểm hoài nghi.

Ông khẳng định: “Ngay cả khi được bảo vệ bằng ZKP, một danh tính duy nhất vẫn là một điểm yếu duy nhất. Và một điểm yếu duy nhất, nếu bị khai thác, có thể làm lộ toàn bộ cuộc sống số của bạn.”

Ba rủi ro cốt lõi: Khi danh tính trở thành công cụ giám sát

Vitalik đưa ra ba nguy cơ đáng lo ngại nếu các hệ thống “mỗi người một ID” trở thành tiêu chuẩn trong thế giới số:

• Giám sát chính trị: Một danh tính kỹ thuật số duy nhất gắn với mọi hoạt động online tạo điều kiện cho các chính phủ hoặc tổ chức dễ dàng theo dõi, phân tích và kiểm soát hành vi người dùng, từ hoạt động mạng xã hội cho đến tài chính và tương tác cộng đồng.
• Theo dõi bằng AI và dữ liệu sinh trắc học: Trong kỷ nguyên AI, dữ liệu sinh trắc học như mống mắt, khuôn mặt, dấu vân tay... nếu bị thu thập và phân tích theo thời gian thực, sẽ trở thành công cụ giám sát cá nhân quy mô chưa từng có.
• Mất quyền tự chủ danh tính: Khi một danh tính kỹ thuật số duy nhất là điều kiện bắt buộc để truy cập Internet, người dùng sẽ mất khả năng kiểm soát thông tin cá nhân, không còn lựa chọn nào ngoài việc “lộ diện” toàn bộ danh tính thật.

Vitalik không phản đối định danh số, nhưng kêu gọi sự đa dạng

Không hoàn toàn phản đối khái niệm định danh số, Vitalik kêu gọi phát triển một mô hình "danh tính đa dạng", nơi người dùng có thể chọn giữa nhiều phương thức xác thực khác nhau, tùy theo ngữ cảnh và nhu cầu:

• Ví crypto
• Social graph (biểu đồ xã hội)
• Email
• Hộ chiếu
• Dữ liệu sinh trắc học

“Không có một danh tính nào là phù hợp cho mọi tình huống. Điều quan trọng là sự linh hoạt, và quyền được lựa chọn,” Vitalik nhấn mạnh.

Worldcoin mở rộng toàn cầu - nhưng cũng mở rộng lo ngại

Cảnh báo của Vitalik xuất hiện đúng lúc Worldcoin đang tăng tốc mở rộng mạnh mẽ, với tham vọng trở thành tiêu chuẩn định danh toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển.

Một số động thái đáng chú ý của Worldcoin:

• Mỹ: World đã ra mắt tại 6 thành phố lớn, hoàn tất vòng gọi vốn trị giá 135 triệu USD.

• Thẻ World Card: World đang thử nghiệm thẻ thanh toán Visa tích hợp token WLD, hoạt động song song với fiat, hợp tác cùng Stripe, Circle và Kalshi.

• Nhật Bản: Bắt tay với Tinder để triển khai xác minh danh tính qua World ID, tích hợp với ứng dụng hẹn hò phổ biến.

• Game và Web3: Worldcoin hợp tác cùng Razer phát động giải đấu “League of Humans”, gamify quá trình quét mống mắt và định danh trên môi trường game online.

• Thiết bị mới - Orb Mini: Giới thiệu phiên bản thiết bị quét mống mắt thu gọn, rẻ hơn, dễ triển khai đại trà tại các quốc gia chưa có hệ thống định danh chính phủ.

Từ quyền riêng tư đến chính trị: Cuộc chiến về quyền kiểm soát danh tính

Với hàng trăm triệu USD tài trợ và những đối tác lớn trong ngành công nghệ - tài chính, Worldcoin đang từng bước hiện thực hóa tham vọng “định danh cho toàn nhân loại”.

Tuy nhiên, giới chuyên gia và nhà phát triển blockchain như Vitalik lại lo ngại viễn cảnh mà Internet - nơi từng tự do, ẩn danh - sẽ trở thành một hệ sinh thái kiểm soát chặt chẽ, nơi người dùng không thể hoạt động nếu không có một ID kỹ thuật số được phê duyệt.

“Khi danh tính duy nhất trở thành điều kiện truy cập mặc định cho mọi nền tảng, mọi tương tác, bạn đã đánh mất tự do gốc của Internet - một nơi mà ai cũng có thể là bất kỳ ai,” Vitalik cảnh báo.

Thị trường phản ứng ra sao với WLD?

Dù Worldcoin đang “thắng thế” trên mặt trận mở rộng, giá token WLD vẫn chịu áp lực mạnh do cộng đồng lo ngại về yếu tố pháp lý và quyền riêng tư.

• Trong 24 giờ qua, WLD tăng nhẹ 3,5%, đạt mốc khoảng 0,92 USD.
• Tuy nhiên, token này vẫn nằm dưới nhiều ngưỡng kháng cự kỹ thuật quan trọng, chưa thể xác nhận xu hướng tăng trưởng ổn định.

Các nhà phân tích cho rằng:

• Nếu Worldcoin tiếp tục đẩy mạnh xác minh danh tính với các nền tảng như Tinder hay game online, có thể tạo lực cầu mạnh ngắn hạn.
• Nhưng nếu không giải quyết rõ ràng các lo ngại về quyền riêng tư và kiểm soát dữ liệu sinh trắc học, WLD sẽ gặp khó trong dài hạn.

Tương lai của định danh số - đa dạng hay độc tôn?

Bài viết của Vitalik không phải là lời chỉ trích cá nhân Worldcoin, mà là lời cảnh báo toàn ngành blockchain trước xu hướng “chuẩn hóa danh tính” mà không đi kèm cơ chế tự do lựa chọn.

Câu hỏi đặt ra cho tương lai Web3 là: Chúng ta có chấp nhận một hệ thống nơi danh tính số bị giám sát và quản lý tập trung, hay sẽ đấu tranh để giữ lại quyền ẩn danh - linh hồn của Internet tự do?